Beschuldigingen van hekserij in Afrika

Normaal gesproken zou dit artikel er een van de velen zijn over “clickbaiting” en het daarbij behorende achtergrondverhaal- Verbonden met de aanwijzing dat Facebook echt niet voor elke amen een fictief vastgesteld geldbedrag op een of andere bankrekening overmaakt.

Maar deze keer is het toch anders en toch hetzelfde. Daarom vooraf gewoon nog maar voor alle duidelijkheid de aanwijzing, dat als bij een of andere foto “typ amen” of “schrijf amen” staat, of iets anders waarbij je verplicht bent “amen” te schrijven en te delen , wees dan verzekerd, lieve lezers, dat het “clickbaiting” is.

Staat er naast of onder de foto nog een prijslijst met hoeveel Facebook zogenaamd per “amen”, “like” of “share” op een donatiebankrekening overmaakt, dan lijkt dat misschien leuk, maar dan is het, lieve lezers, nog altijd niets meer dan “clickbaiting”. Want Facebook heeft helemaal niet genoeg personeel om elk van dit soort foto’s te volgen en de kosten zouden immens stijgen.

Ja, vanuit ons gezichtspunt als Jan met de pet is Zuckerberg verschrikkelijk rijk. Maar zelfs zijn geld zou binnen korte tijd op zijn. Dus, als Facebook doneert, dan met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid niet omdat een of andere vogel dat naast een geposte foto schrijft.

Alle “clickbaiting”, “amen” posts hebben een ding gemeen. De makers werken met aangrijpende foto’s, foto’s waarbij onze innerlijke instincten worden aangesproken en in de eerste plaats ons meegevoel.

Dus wat maakt dit geval zo speciaal?

We hebben het onze opgave gemaakt navraag te doen over dit soort posts. Het ware achtergrondverhaal bij de foto te vinden. Meestal zijn het schokkende individuele noodlotten, die op perfide wijze door makers worden misbruikt. Om hun sneue ego door een zo hoog mogelijk aantal hits voor een paar minuten roem.

Ook in het geval van de kleine jongen, die naakt en bijna verhongerd uit een waterfles drinkt, die een vrouw hem voorhoudt, schijnt op het eerste moment een van deze treurige op zichzelf staande noodlotten te zijn.

Het landschap is stoffig, het zou om een ramp- of crisisgebied kunnen gaan.

Zijn ouders zouden bij de ramp of in de oorlog gestorven kunnen zijn en hij zou zonder familieleden door het verarmde crisisgebied kunnen zwerven, steeds met zijn eigen dood voor ogen.

Weliswaar zouden er in het crisisgebied nog meer wezen kunnen zijn, maar het zou, in verhouding tot een continent altijd nog een klein en begrenst gebied kunnen zijn.

Maar de waarheid staat erg ver van een individueel noodlot af en gooit ons ver in onze geschiedenisles en de historie van Europa terug. Naar de tijd van de heksenvervolging door de oh zo christelijke buren en feodale heren.

Oplossing volgt.

Op de foto is de Deense ontwikkelingshulp Anja Ringgren Loven met de kleine jongen te zien, die ze later Hope noemde. Hope werd door zijn ouders verstoten, omdat ze geloofde dat hij “behekst” zou zijn.

Ho even! “Behekst”?

Ja. In Nigeria en andere Afrikaanse landen komt het vak voor, dat als er in een familie een ongelukkig voorval plaats vindt, een priester het kind hiervan beschuldigt.

In het artikel op “Welt.de” staat alleen maar iets van priester, dat kan net zo goed een priester van een gemeenschap die in natuurgeesten gelooft zijn. Toch werd ik nieuwsgierig. Ik herinnerde me aan de verspreiding van het christendom en hoe destijds de traditionele feestdagen van de “heidenen” gebruikt werden en door het christendom in beslag werden genomen.

Zijn het in Afrika echt alleen priesters van natuurgeestgelovigen?

Kort maar krachtig – nee, het zijn niet alleen natuurgeestgelovigen die andere mensen van hekserij beschuldigen.

In een artikel van de “Spiegel” komt naar voren dat 13 kerken officieel ingeschreven zijn, daaronder ook afvallige splintergroeperingen van internationale geloofsgemeenschappen, bijvoorbeeld “Mount Zion Lighthouse” (vuurtoren Zionsberg) deel van de invloedrijkste pinkstergemeenschapsbeweging van Nigeria. De aftakking van een Californische kerk met dezelfde naam is volgens eigen zeggen de snelst groeiende religieuze gemeenschap en het West-Afrikaanse land, met meer dan 30 miljoen leden.

Hun aanhangers nemen de Bijbelse waarschuwing uit het boek Exodus letterlijk:

“Een heks moet je niet inleven laten”. Soortgelijk gedachtegoed beheerst onder andere ook de evangelische gemeenten “Born 2 Rule Crusade” (kruistocht van de geboren heerser), “Winners’s Chapel” (gemeenschap van de winnaars) of “Embassy of Christ” (Ambassade van Christi).

In een bericht op de site „strassenkinderreport.de“ lezen we:

Impulsgever en begunstigde van de heksenkinderenwaanzin in de Afrikaanse landen ten zuiden van de Sahara zijn vooral de als paddenstoelen uit de grond schietende evangelische kerken. Ze onderhouden het geloof in boze geesten en demonische bezetenheid en houden de middelen – in het bijzonder bezweringen, zegeningen, exorcistische rituelen – klaar om hulp te geven. Bijna alle stromingen van het Afrikaanse christendom zijn fundamentalistisch. Dat houdt in dat ze overtuigd zijn van de realiteit van de duivel, van demonen en geesten. In Nigeria zijn het vooral geestelijken van de fundamentalistische geloofsgemeenschappen die kinderen als heksen zien. Zoals destijds de vroegmoderne heksenvervolgingen in Midden-Europa. Zo houden de Afrikaanse Theologen zich vandaan nog aan het 3^e boek Mozes 20.6: “De tovenaressen moet je niet laten leven”. Zelfs over katholieke geestelijken hoort men dat ze hun parochiekinderen geweide kaarsen en poeder verkopen, waarmee ze bedreigende heksen en demonen moeten verdrijven-

Het heel bericht leest bijna als een nieuw bericht over de Europese inquisitie in de middeleeuwen (ik weet zelfs een zeer grove tijdspanne, omdat de inquisitie in de vroegmoderne tijd actief gebruikt werd). Maar is het niet. In Afrika worden mensenrechten zwaar geschonden en naam van de christelijke gemeenschap.

Speciaal voor Nigeria (2009) maar ook voor Kenia (2014) verscheen op de blog van de “Gesellschaft für Bedrohte Völker” een bericht over het onderwerp heksenvervolging.

De meeste beschuldigingen worden tegen de zwakkeren van een gemeenschap geuit. Kinderen, ouderen, beperkte en zieke mensen. Zoals in Europa, tijdens de tijd van de missionering, maken ook in Afrika christelijke priesters misbruik van het oergeloof van hun medemensen en verkopen amuletten, tincturen en poedertjes tegen allerlei onheil. Het is dan ook niet echt verwonderlijk dat ze sommige pech terugvoeren op hekserij. Alleen zijn de zogenaamde en beschuldigde heksen niet de wortel van het ongeluk, maar de fundamentalistisch gerichte christelijke geloofsgemeenschap.

Alleen maar fundamentalisten?

Het zijn dus alleen maar fundamentalisten, terwijl de rest van de christenen toch min of meer in vrede samenleven met hun buren. Dat zou ons kunnen geruststellen, als daar niet een kleine “maar” was. Of is het toch eerder een “waarom”?

Maar als we bij het christendom bereid zijn te accepteren dat het “alleen maar” om fundamentalistische splintergroeperingen gaat, die de bijbel te scherpzinnig interpreteren en zo tegen het ware christendom ingaan, waarom zijn wij dan aan de andere kant niet bereid bij islamitische terreur de gelijke maatstaf te gebruiken en daar ook de concessie van de “fundamentalistische splintergroeperingen” te laten gelden?

Op de blog van de „Gesellschaft für bedrohte Völker“ vinden we ook de volgende tekst:

In de context van de hekserij worden nijd, concurrentie en conflictmotieven bijzonder benadrukt. Volgens het UNHRC-bericht moeten in het bijzonder meisjes en vrouwen als “zondebokken” dienen. Andere risicogroepen zijn oudere vrouwen, mensen met albinisme, Aidspatiënten, psychisch zieken, vluchtelingen die in kampen leven, maar ook erg mooie en succesvolle mannen en vrouwen.

Het gaat natuurlijk altijd nog over hekserij. Maar de parallellen met de Europese vluchtelingendebatten zijn niet echt van de hand te wijzen. We moeten allemaal oppassen dat Europa niet teruggaat naar de middeleeuwen.

Om weer op “clickbaiting” “amen” post terug te komen. Ja het is walgelijke clickbaiting. Misschien moeten we op dit moment nee, geen “amen” eronder schrijven en nee, Facebook doneert ook niet. Maar we kunnen herkennen dat elke religie haar fundamentalisten heeft. Dat als er steeds een hele gemeenschap als “zondebok” wordt aangewezen, door de woordvoerders zeer veel nijd-, concurrentie- en conflictmotieven in de discussie gegooid moet worden, om de vijanden in diskrediet te brengen.

Ik persoonlijk ervaar zoiets als dankbaarheid voor deze “clickbaiting posts”, want het onderzoeken van de achtergronden, heeft mijn ogen weer een stuk wijder geopend, mijn horizon weer verbreed. Ook als het me eerlijk gezegd liever was geweest als dat deel van mijn horizon helemaal niet had bestaan. Als iedereen van de Europese middeleeuwen geleerd zou hebben en de inquisitie slechts een verdrietig deel van het verleden zou zijn geweest en niet wereldwijd nog actueel. Ja, misschien actueler dan ooit.

Van wie gaat eigenlijk de ware horror bij zulke daden uit? Van de fundamentalistische daders? Of de zwijgende, duldende massa die passief toekijkt?

Bronnen:

• https://www.welt.de
• http://www.stern.de
• http://www.safechildafrica.org
• http://www.blick.ch
• http://www.spiegel.de
• http://www.strassenkinderreport.de
• https://gfbvberlin.wordpress.com
• https://gfbvberlin.wordpress.com
• https://www.facebook.com

Vertaling: Petra, mimikama.nl